Bs. Trần Văn năm
Các sản phẩm glycat hoá bền vững hay còn gọi là chất glycosyl hoá không cần men (enzyme), viết tắt là AGE (Advanced glycation end products), hiện được biết là thủ phạm gây lão hoá sớm và còn là nguyên nhân khởi phát hoặc làm nặng thêm các bệnh mạn tính không lây nhiễm như: Alzheimer, đái tháo đường, tăng huyết áp, vữa xơ động, viêm – thoái hoá khớp, loãng xương…
Riêng trong bệnh đái tháo đường typ2 chất AGE được biết là nguyên nhân của tổn thương mạch máu lớn và nhỏ (hậu quả là suy thận, tai biến mạch máu não, mạch máu tim, thiếu máu chi…).
Theo Tác giả Sherry Young, có sự liên quan ở cấp độ tế bào và chất sinh hoá khác giữa tăng đường huyết kéo dài và tổn thương mạch máu nhỏ và mạch máu nuôi tim đã được biết. Trong số chúng, chất AGE và các thụ thể chuyên biệt của AGE đã được xác nhận có vai trò then chốt trong sự thay đổi giải phẫu và chức năng của thành mạch máu.
Sự gắn kết giữa AGE vào RAGE (receptors for AGE) gây hoạt hoá tế bào, các tế bào đơn nhân chuyên biệt và tế bào nội mô, kết quả là sản sinh các cytokines gây viêm, và bộc lộ những phân tử kết dính và yếu tố mô.
Nguồn gốc gấy tăng AGE:
- Ăn nhiều chất đường (Kẹo, bánh ngọt, nước ngọt có gas), thức ăn chế biến sẵn (thịt đóng gói, phô mát, thịt có hàm lượng mỡ cao đặc biệt thịt đỏ, bơ, margarine, thức ăn chiên và dầu).
- Đường trong máu cao kéo dài, người bị hội chứng chuyển hoá (vòng bụng to, thừa cân, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu…),
- Tuổi cao.
Cách kiểm soát chất AGE:
- Tập thể dục đều đặn (khoảng 150 phút / tuần), uống đủ nước, ngủ đủ giờ ban đêm (nên dành 15 phút ngủ buổi trưa),
- Kiểm soát tốt huyết áp, đường huyết, giảm cân đối với người thừa cân – béo phì,
- Tận dụng thức ăn chứa ít chất AGE: trái cây và rau, hải sản, đậu, bánh mì không béo, hamburger cho người ăn chay.
- Cách nấu ăn hạn chế sản sinh chất AGE: nấu nhiệt độ thấp, luộc, hấp, kho, thức ăn tẩm nước xốt chua từ trái cây họ cam quít…
- Khi cần thiết có thể sử dụng các dược liệu có chứa chất iridoids (có trong quả nhàu), hay một số chất có tác dụng chống lại sự hình thành AGE như vitamin C, benfotiamine (một dạng của vitamin B1 tan trong mỡ), Pyridoxal phosphate là dạng hoạt động của vitamin B6 (pyridoxine), aspirin…
Tài liệu tham khảo:
- PubMed/NCBI
- AGE Foundation
- www.diafocus.com
