HÚT THUỐC LÁ GÂY TĂNG TỈ LỆ TỬ VONG
TRÊN NGƯỜI VIÊM PHỔI DO VIRUS CÚM
Bs. Trần Văn Năm
Cụ thể, trong số những người viêm phổi do SARS-COV-2, tỉ lệ bệnh tiến triển nặng và tử vong cao gấp 14 lần ở người hút thuốc lá hơn người không hút thuốc. Phù hợp khi quan sát những trường hợp tử vong do corona virus ở Trung Quốc và Indonesia cho thấy người hút thuốc lá và nam giới tử vong nhiều hơn nữ giới (nam hút thuốc lá nhiều hơn phụ nữ) [**].
- Bỏ hút thuốc là một trong các giải pháp tốt nhất để giảm nguy cơ tấn công của nhiều loại virus và vi khuẩn trên hệ hô hấp.
- Đại dịch COVID-19 là cơ hội để tất cả chúng ta cương quyết nói không với thuốc lá.
1. TÁC HẠI CỦA KHÓI THUỐC TRÊN CƠ THỂ:
Từ bên ngoài (da, tóc) đến mọi bộ phận bên trong cơ thể đều bị tác hại của thuốc lá theo hình minh họa bên dưới:
(nguồn internet)
2. HÚT THUỐC LÁ THỤ ĐỘNG:
- Người hít phải khói thuốc lá từ người khác nhả ra (Secondhand smoke), đôi khi nguy hại hơn người hút trực tiếp,- Cần lưu ý chất độc hại của khói thuốc lá bám vào bề mặt phòng ở như: tường, vật dụng…sau đó sẽ thải ra không khí, đây là khái niệm “thirdhand smoke”, cũng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người chung quanh.
3. TÁC HẠI THUỐC LÁ TRÊN HỆ MIỄN DỊCH:
3.1. Hệ miễn dịch (MD):
giúp phòng chống yếu tố gây bệnh tác. Hệ MD (immune system=từ tiếng Latin: immunitas). Có hai loại MD bẩm sinh [innate immunity: da, niêm mạc, đại thực bào, tế bào đa nhân, lợi khuẩn đường tiêu hóa...tác động cơ học nhằm thúc đẩy tuần hoàn, hóa học (lysozyme, phospholipase, defensin, opsonin...)] và MD thu được (adaptive immunity: lympho B, lympho T). Phần lớn các tế bào của hệ MD có nguồn gốc từ tủy xương và hệ tiêu hóa chiếm 70% chức năng của hệ miễn MD.3.2. Tác hại của khói thuốc lá trên Hệ MD:
- Tăng cơ hội nhiễm trùng đường hô hấp và bộ phận khác, nhiễm trùng sẽ kéo dài,- Giảm lượng antioxidant trong cơ thể, tăng gốc tự do,
- Gây nhiều bệnh tự miễn: viêm đa khớp dạng thấp, vảy nến, viêm đa cơ…
- Xuất hiện phản ứng viêm mạn tính trong cơ thể (low level inflammation).
4. TẠI SAO NGHIỆN THUỐC LÁ KHÓ BỎ:
Do sự hiện diện của chất Nicotine và Acetaldehyde trong khói thuốc lá gây nghiện và lệ thuộc thuốc:- Nicotine là một chất gây nghiện và là thủ phạm của hội chứng thiếu thuốc lá: thèm thuốc, tăng cảm giác đói, bồn chồn, bứt rứt…
- Acetaldehyde sinh ra từ chất phụ gia có trong điếu thuốc (đường, sorbitol và glycerol), khi đốt lên sẽ sinh ra acetaldehyde. Acetaldehyde tăng tính gây nghiện của nicotine. Acetaldehyde gián tiếp góp phần gây lệ thuộc thuốc lá vì làm cho thuốc lá hấp dẫn hơn, tác dụng tương tự như chất chống trầm cảm, cải thiện tâm trạng của người hút nên tăng tính lệ thuộc. Khi hút một điếu thuốc lá trung bình chứa khoảng 1 microgram acetaldehyde. Tuy nhiên, vài điếu thuốc sẽ chứa lượng gấp đôi acetaldehyde. Điều này làm cho acetaldehyde là một trong thành phần chính của khói thuốc lá (sau hắc ín, nicotine và carbon monoxide).
5. LÀM GÌ ĐỂ CAI THUỐC LÁ HIỆU QUẢ:
5.1. Ăn uống hợp – thay đổi lới sống:
- Tập thể dục: bơi, Yoga, Tĩnh tâm – thiền định, khiêu vũ, chạy bộ…- Chọn thức ăn phù hợp, chống tăng cân: thực phẩm lên men (đậu tương lên men, kim chi, yoghurt, dưa chua); Chất xơ tan và không tan (hình thành chất SCFA như: acetate, butyrate), có trong rau tươi, trái cây tươi đa dạng chủng loại và màu sắc; cá (omega-3); Coffee vừa phải; Tỏi (trắng, đen), Gừng, Nghệ, rau có tinh dầu, Riềng, Hồi, Quế, Nhân sâm, Đông trùng hạ thảo, Linh chi, Hoàng kỳ, Mạch nha, Sơn tra...có tác dụng điều hòa sức đề kháng và ổn định được tâm trạng (dễ bị rối loạn khi thiếu nicotine).
- Hạn chế: thức ăn chế biến sẵn nhiều dầu béo, đường tinh chế, đường nhân tạo (mannitol, sorbitol).
5.2. Liệu pháp hỗ trợ:
- Châm cứu (châm loa tai, thể châm), Xoa bóp – day ấn huyệt,- Xông hơi, ngâm chân nước thuốc,
- Sử dụng chất bất hoạt (ức chế) Acetaldehyde (hiện được dùng hiệu quả tại Phần Lan),
- Dược liệu, bài thuốc có tác dụng: ổn định thần kinh, thúc đẩy tuần hoàn, thanh lọc cơ thể…
LỜI KẾT
- Bỏ thuốc lá để có Hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả, cân bằng, giúp phòng và tránh nhiều bệnh tác hại đến sức khỏe hay đe dọa tính mạng trong đó có bệnh cúm COVID-19.- Vì trách nhiệm với bản thân và cộng đồng, hãy nói không với thuốc lá,
- Có ý chí cùng sự hỗ trợ tích cực của nhiều liệu pháp, chắc chắn sẽ cai thuốc lá thành công.
[*]www.jkscience.org/archive/volume91/jk6.pdf
[**]https://www.independent.co.uk/life-style/health-and-families/coronavirus-smoking-vaping-risk-increase-covid-19-symptoms-a9403211.html
