“BẢO TRÌ” KHỚP GỐI ĐỂ SỬ DỤNG ĐƯỢC LÂU DÀI
Bs Trần Văn Năm
1. Đặc điểm của khớp gối:
Khớp gối là khớp lớn và phức tạp nhất của cơ thể. Gối là chỗ nối xương đùi với xương chày, xương mác (nhỏ hơn và song song với xương chày) xương bánh chè, sụn chêm bên và giữa (giúp chống shock giữa xương đùi và chày): tạo nên khớp gối.- Các xương của khớp gối nối với nhau nhờ: dây chằng giữa, dây chằng chéo (trước – giữa – sau). Hệ dây chằng chắc giúp khớp gối khỏe.
- Gân (nối xương khớp gối vào các cơ chân), giúp vận động khớp gối.
Cấu tạo khớp gối:
(Nguồn: Internet)
2. Tại sao đau khớp gối:
Khớp gối bệnh khi có tổn thương các bộ phận (kể trên) của khớp, nguyên nhân thường gặp:- Viêm do vi trùng hay phản ứng miễn dịch: viêm khớp dạng thấp, thấp khớp cấp, viêm khớp phản ứng,
- Thoái hóa (tuổi cao, chất độc hại),
- Chấn thương,
- Gout hoặc giả Gout (pseudo gout): do lắng đọng tinh thể pyrophosphate calcium trong khớp…
3. Những thói quen xấu ảnh hưởng khớp gối:
- Nghiện thuốc lá, uống nhiều rượu bia,
(Nguồn internet)
- Ăn nhiều thịt đỏ, nhiều đường; ít ăn rau, uống không đủ nước,
- Thiếu vận động hoặc tập thể dục, thể thao không đúng,
- Giày (dép) có đế quá cứng, kích cỡ không phù hợp,
4. Các biện pháp bảo vệ khớp gối:
- Kiểm soát cân nặng: tránh thừa cân – béo phì,
- Giữ sức khỏe bàn chân: nếu có bệnh gây đau bàn chân (viêm gan bàn chân, nốt chai, tổn thương…)phải chữa trị. Vì do đau bàn chân nên khi đi lại, trọng lượng đặt không đều lên 2 gối sẽ gây đau, thậm chí đau thắt lưng.
- Giữ gối ấm: tránh tiếp xúc với lạnh đột ngột, xoa bóp nhẹ nhàng quanh khớp,
- Tập thể dục vừa sức đều đặn, nhằm cải thiện tuần hoàn máu nuôi dưỡng khớp và tăng độ chắc bền của dây chằng và gân – cơ.
5. Ăn gì tốt cho khớp gối:
Nên tránh:- Thức ăn quá nhiều muối: gây mất calcium từ xương nên loãng xương, muối gây tăng phản ứng viêm,
- Thức ăn gây tăng acid uric máu (thịt đỏ, ngũ tạng, nghêu sò, rượu). Một số trường hợp ăn cà chua bị khởi phát cơn Gout cấp.
- Chế phẩm từ sữa: sữa, yogurt, cheese, cream lạnh. Các loại này chứa loại protein kích thích mô khớp gây viêm và đau.
- Thức ăn chế biến sẵn và chiên xào: chứa nhiều chất béo chuyển dạng (trans-fat) nhưng ít omega-3 nên thúc đẩy quá trình viêm, sưng và đau.
- Thực phẩm có nhiều đường: đường kết hợp với protein sinh ra AGEs (advanced glycation end products), tăng oxide hóa và tổn thương tế bào của tổ chức khớp.
Nên ăn:
- Tăng cường rau, củ, trái cây, các loại hạt: yêu cầu tươi, mới, đa dạng màu sắc. Nhằm bổ sung vitamin, khoáng chất (Ca, Phosphorus) và nguyên tố vi lượng (Zn, Mg, Fe…),
- Không chế biến thức ăn quá cầu kỳ: giảm dầu béo, gia vị, giảm muối, giảm đường.
