SẼ GIÀ TRƯỚC TUỔI NẾU THIẾU CHẤT COLLAGEN
Bs. Trần Văn Năm
Collagen là chất giàu protein nhất trong cơ thể. Collagen được tìm thấy nhiều trong mô xương, da, cơ, gân và dây chằng. Collagen đóng vai trò như một “giàn giáo”, làm chỗ tựa của các chất khoáng (Ca, Mg, phosphorus…) và tạo nên cấu trúc – hình dạng cũng như độ bền của tất cả các cơ quan bộ phận trong cơ thể.
Collagen thiếu khi tuổi cao hoặc cung cấp không đủ. Tuy nhiên, nguy hiểm hơn cả là nhiều người tuổi chưa cao đã già sớm vì vô tình gây tổn hại đến chất lượng và/hoặc số lượng Collagen.
Các nguyên nhân gây tổn hại chất Collagen:
- Ăn nhiều chất đường tinh chế (đường cát trắng, đường phèn, bánh keọ…): dư chất đường sinh ra nhiều chất AGEs (advanced glycation end products) sẽ tác động lên collagen nên mỏng manh và dễ vỡ.
- Hút thuốc lá (kể cả thụ động): nicotin gây tổn hại cả collagen và elastin trong da cũng như hẹp mạch máu nuôi dưỡng da. Vì thế, da trở nên khô, thay đổi sắc tố, xuất hiện nhiều nhiều nếp nhăn.
- Tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng: tia cực tím có trong ánh nắng từ mặt trời sẽ phá huỷ collagen và tích tụ chất elastin bất thường. Elastin bất thường dẫn tới sản sinh các men tấn công chất collagen.
- Uống nhiều rượu, bia, thức ăn chế biến sẵn (bánh kẹo, nước có gaz, thực phẩm chiên, nướng…).
- Lạm dụng hoá – mỹ phẩm (xà phòng, son, phấn…) chứa chất độc hại.
- Các bệnh do rối loạn điều biến hệ miễn dịch: sản sinh kháng thể gây biến dị gen tổng hợp collagen chuỗi alpha nên ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng collagen. Gặp trong các bệnh viêm đa khớp dạng thấp, lupus đỏ hệ thống, xơ cứng bì…
2. Làm gì để duy trì và hỗ trợ cơ thể sản sinh đủ Collagen:
- Kiểm soát các yếu tố nguyên nhân kể trên,
- Thường xuyên tập thể dục phù hợp với thể trạng,
- Uống đủ nước sạch,
- Chú ý ăn các thực phẩm có tác dụng kích thích tổng hợp collagen:
- Cải bắp, Đậu nành, thịt, cá, lòng trắng trứng: chứa nhiều acid amin proline.
- Dâu tây, cherry, quả mâm xôi (phúc bồn tử): có chứa anthocyanidin cần tổng hợp collagen.
- Trái cây họ cam – quýt, quả bơ, ớt chuông, bông cải: chứa nhiều vitamin C,
- Các loại sò, đậu, thịt đỏ: chứa chất đồng (copper), thúc đẩy hình thành collagen,
- Cà chua, cà rốt, ớt chuông, gấc…vì có nhiều chất beta-caroten.
- Một số chế phẩm từ nguồn gốc thiên nhiên có chứa chất anti-oxydant…
- Nói không với thuốc lá, hạn chế tối đa rượu bia.
- Kiểm soát stress, tránh cuộc sống tĩnh tại, ngủ đủ giờ…
- Một số kỹ thuật vật lý trị liệu có tác dụng hạn chế tiêu hao collagen: xoa bóp – bấm huyệt, châm cứu, laser… có thể áp dụng.
